Je bekijkt nu De Projectmanager Bestaat Niet Meer

De Projectmanager Bestaat Niet Meer

De projectmanager bestaat niet meer. Projectmanagement is overbodig geworden. Of toch niet? Nee, natuurlijk niet. Projectmanagement is meer dan ooit aan de orde en blijft niet beperkt tot of voorbehouden aan grote organisaties. Er is meer vraag naar projectmatig werken, ook binnen bvb. de overheid, de zorg, het onderwijs, … Dit komt omdat beoogde veranderingen sneller, goedkoper, meer duurzaam en met hogere kwaliteit moeten geraliseerd worden.

Maar wat dan met die projectmanagers?

Sinds begin dit jaar ben ik zelfstandig professional en heb ik ondertussen een aantal gesprekken rond mogelijke opdrachten achter de rug. Ook zie ik veel vraag naar ervaren projectmanagers via recruteerders en freelance boards passeren. Een aantal dingen vallen op.

 

Projectmanagers moeten gespecialiseerd zijn

Als ik al die opdrachten zo bekijk, dan valt mij vooral op dat opdrachtgevers tegenwoordig niet zomaar een PM zoeken, maar meer en meer nood hebben aan een specialist-consultant. En dan nog liefst een consultant die ook analist is, en scrum master en ervaring heeft in banking/energy/facility/software development/data migration/… etc. én (eerder toevallig) ook over uitstekende project management kwaliteiten beschikt. En die dan ook nog eens, als het enigszins kan, het project in kwestie al eens eerder gedaan heeft. (Nu is er wel meer mis met opdrachtgeverschap en met recruiters, maar dat is voor een andere keer).

 

Dus een projectmanager “pur sang” lijkt niet meer te zijn wat men zoekt. De PM methodes kennen (certificering) en kunnen toepassen (de ervaring), de bagage, de lessons learned, het lijkt niet meer voldoende te zijn. En dat weten we.

Er wordt nu al een aantal jaar meer nadruk gelegd op andere kwaliteiten, soft skills, maar dat is niet nieuw. Er ligt meer focus op nieuw leiderschap, op servant leadership, het faciliteren eerder dan traditioneel aansturen van bovenaf of dan het hinein commandieren. Maar dat wisten we al. Zelfs de projectmanagers die over de nodige hard en soft skills beschikken moeten niet denken dat ze een carte blanche hebben als het op sollicitatie voor een opdracht aankomt. Vacatures staan tegenwoordig vol tegenstrijdigheden (zoek je nu een projectmanager? of een program manager? of een PMO officer? of een scrum master? of een SAP expert?) en zelfs als je niet aan hokjesdenken doet lijkt het erop dat men meer en meer Witte Raven zoekt. Ahoewel, al die vacatures geraken toch ingevuld, dus bestaan er dan veel Witte Raven? Of projectmanagers die zich toch gespecialiseerd hebben? Daar lijkt het wel op.

 

Projectmanagement aversie heeft impact op perceptie

Soms is er zelfs sprake van projectmanagement aversie. Maar wat is projectmanagement precies? Is dat een gangbaar begrip, heeft iedereen daar hetzelfde beeld van?

Volgens PRINCE2 is projectmanagement

“het plannen, delegeren, bewaken en beheersen van alle aspecten van het project, en het motiveren van betrokkenen om de projectdoelstellingen te realiseren binnen de verlangde prestatiedoelen voor tijd, kosten, kwaliteit, scope, benefits en risico’s”

Zo. Da’s niet niks. De meeste stakeholders, klanten en projectmedewerkers hebben wel ongeveer een zelfde beeld en zien projectmanagement inderdaad als plannen, beheersen, controleren, dat soort dingen. Zorgen dat er opgeleverd wordt on time, on budget. En binnen scope. En met de nodige kwaliteit, natuurlijk! Er zit ook een teamaspect aan, werken met mensen, motiveren, leadership tonen.

Niet iedereen wil daarvoor “betalen”. Zo’n klant heeft geen zin om mee te draaien in een projectmatige omgeving en ziet geen graten in projectmanagement of projectmatig werken. De klant vindt dat allemaal teveel gedoe, vindt dat overhead, te duur, tijdsverspilling. De klant heeft veel liever direct toegang tot het team specialisten of werkers, tot de mensen die resultaat kunnen produceren on demand.

Ik heb een aantal projecten gedaan voor een organisatie die niet openstond voor projectmatig werken. De projectmanagers werden aan de lopende band verslonden en, ondanks de vele opleveringen, bleef de klant ontevreden. Een externe auditor adviseerde om nog méér en harder projectmatig te gaan werken: meer afspraken, meer documenten, meer beschrijving van rollen en verantwoordelijkheden. Dat maakte de samenwerking alleen maar erger. De perceptie van die klant werd op die manier gevoed door een groeiende overtuiging dat projectmanagement waardeloos is en dat dus ook projectmanagers waardeloos zijn.

Jammer genoeg werden hier twee dingen over dezelfde kam geschoren. Het is niet omdat het projectmatig werken slecht verloopt of omdat projectmanagement methodes slecht of verkeerd worden toegepast, dat de rol van de projectmanager overbodig is. Een goeie projectmanager past niet blindelings een methode toe, maar kan op basis van begrip, inzicht en ervaring de oplevering van resultaten en de realisatie van verandering tot een geslaagd einde brengen. Maar een organisatie die niet open staat voor projectmanagement, heeft helaas ook geen boodschap aan goeie projectmanagers.

Dus wat die organisaties dan wel zoeken, is niet een klassieke projectmanager, maar “iets anders”.

(PS: we hebben dat probleem bij die organisatie willen oplossen door Agile te gaan werken (scrum), en dat heeft deels geholpen, maar er is ook enige Agile-aversie ontstaan. Zo zie je maar…)

 

Het probleem met “projecten” (en dus ook met projectmanagers)

 

Met bovenstaande definitie of zienswijze van projectmanagement is niks mis. Maar we weten allemaal dat er nog teveel projecten bestempeld worden als mislukking. Failed projects. Dus het lijkt wel als of er iets mis is met al dat projectmanagement-‘gedoe’.

Er is ondertussen wel een besef gegroeid dat het managen van projecten veel meer is dan het feilloos kunnen aanwenden van harde skills om te plannen, te delegeren en aan te sturen. It’s about the people, dummy! Het gaat ook veel meer over het realiseren van added value tegenwoordig, en over de manier waarop dat gerealiseerd wordt, namelijk door het beste uit de mensen te halen. Het gaat over motiveren, faciliteren, communiceren.

Maar dat wordt nog onvoldoende gemeten, die meerwaarde. Er zijn dus meer verhalen over gefaalde projecten dan dat er succes stories opgeschreven worden. Projecten blijven vergezeld van connotaties zoals te duur, te laat, mislukt, de stop eruit getrokken. Er zijn ook nog te weinig mensen die met passie en enthousiasme willen vertellen over succesvolle projecten, waar ze aan meegewerkt hebben.

Kortom, een “project” op zich interesseert de meeste mensen geen zier, het gaat om resultaten. Het probleem is dat er geen goeie marketing bestaat rond het concept “project”.

 

De projectmanager rol

Binnen projecten moet de rol van projectmanager verschuiven. Van Gantt-chart-venter naar betrokken adviseur, facilitator, motiveerder en lichtend voorbeeld. De projectmanager moet dus iemand zijn die rondom het veld heen loopt, het veld doorkruist en af en toe in de helikopter boven het veld hangt. Je hebt een brug nodig tussen opdrachtgever en uitvoerende teams. Je moet iemand hebben die de taal van beide spreekt, maar die ook kan werken in die zones, waar projecten ook impact hebben, en die verder van de kern liggen.

Een product owner, bijvoorbeeld, kan perfect samenwerken met een project team zonder dat de projectmanager daar bij moet zitten. Maar een product owner is meestal niet diegene die binnen de eigen organisatie in alle geledingen kan praten over het project, over de vooruitgang, over de risico’s, over de successen, over de aandachtspunten. Een goeie projectmanager kan dat wel, die kan de brug vormen tussen gebruikers, uitvoerende teams, suppliers, opdrachtgever(s) en overige stakeholders.

Dus de rol van projectmanger is er nog wel. Het gaat dan meer over het monitoren van interacties en met kennis van zaken en ervaring proactief ageren op issues, risico’s, samenwerkingsproblemen, communicatiestoornissen. Vooruit kunnen kijken. Mensen gerust stellen. En nog steeds een plan maken, rapporteren, etc… zodat klant en team hun werk kunnen doen.

 

Bestaat de projectmanager nu nog of niet?

Misschien hebben we gewoon een nieuwe term nodig, waar het woord “project” en “manager” niet in voorkomen? Een nieuw woord voor iemand die toch ergens gespecialiseerd is een een sector of domein, die zich niet beperkt tot klassiek projectmanagement, die projecten kan doen slagen en succesverhalen kan vertellen. Voor iemand die de brug kan zijn, omnipresent is op, boven en onder het veld en die misschien ook wat aan marketing kan doen.

Over dat woord moet ik nog eens nadenken. Maar de projectmanager is niet dood. Er is nood aan projectmanagers, maar de vlag die deze lading dekt, zal constant veranderen. De projectmanager van morgen is zeker niet dezelfde als die van vandaag! Het zal de omschrijving van vacatures niet eenvoudiger maken.

 

Foto: luther2k

Robin Leysen

Zelfstandig projectmanager, blogger, boekenlezer.

Geef een reactie